مردمشناسي عشاير بلوچ منطقه خراسان
عشاير بلوچ از اصيلترين و شاخصترين عشاير ايران و شايد از آخرين بازماندگان ايلات و عشاير كوچرو و دامداري هستند كه هنوز زندگي و آداب و رسوم آنها رنگي از شيوه و شيرين زندگي عشاير را دارد. به اقوام بلوچ و منطقة بلوچستان به نام مكا (به گفته هرودوت ميكا) كه يونانيان آنرا گدروزيا ميناميدند، در كتبيههاي داريوش هخامنش اشاره شده است.
فردوسي بزرگ در شاهنامه جاودان خويش از مردمان بلوچ چنين ياد ميكند:
سپاهــي زگـردان كـوچ و بـلوچ سگاليـوهي جنگ مانند قوچ
كه كس در جهان پشت ايشان نديد برهنه يك انگشت آنان نديد
درفش بــرآورد پيكــر پلنــگ همي از درفشش بباريد جنگ
اسناد و مدارك مربوط به دورانهاي مختلف، مردمان بلوچ را افرادي قدرتمند و مقاوم و خشن ياد كرده است كه بر حسب روابطي كه با حكومتهاي وقت داشتهاند، نه تنها مردماني متعصب و وفادار و مدافع سرزمين خويش بودهاند، بلكه در شرايط صلح و آرامش مردماني تلاشگر نيز بودهاند. اين امر نه فقط خاصي مردان كه سرپرستان و حافظان گله و دام بودهاند، بلكه در مورد زنان آنان نيز كه در انواع هنرها و صنايع دستي مهارت داشتهاند نيز مصداق است.
چنانچه نويسندهاي بخواهد شرحي واقعي و قابل درك از عشاير بلوچ خراسان تهيه نمايد، با اظهارات و گزارشهايي مبهم و متناقض مواجهه خواهد گرديد كه كار او را دشوار و او را گيج و پريشان ميسازد.
يكي از مراجع معتبر اظهار ميدارد كه عشاير بلوچ در قرن ششم بعد از ميلاد از قفقاز وارد ايران شدند و جو آخرين افراد ايراني بودند كه در اين كشور مستقر گرديدند، ولي معلوم نميكند كه به كجا آمدند و يا شرح نميدهد كه چرا وقتي به خطة آذربايجان كه نسبتاً منطقة حاصلخيزي است رسيدند آن جا را ترك كردند و به جانب شرق ايران رهسپار گرديدند. امروز اين عشاير به صورت جوامع پراكنده در قسمت كوچكي از منطقة وسيع ولم يرزع دنيا كه از سرخس، يعني منتهي اليه شمال شرقي ايران، تا كراچي پايتخت پاكستان ادامه دارد سكني گزديدند.
عشاير بلوچ نظير بسياري از ايلات و اقوام كوچرو در گذشته بسياري از نيازهاي خود را در بين ايل تهيه ميكردند. و ذوق و مهارت به كار رفته در بسياري از اين توليدات آن را به نوعي صنعت هنري زيبا تبديل ميكرده است. از مهمترين صنايع و هنرهاي دستي بلوچ كه بعضاً شهرت ملي دارد عبارت است از بافت چادر سياه، سوزندوزي، سكهدوزي، سفالدوزي، خراطي و در آخر بافت گليم و قاليچه
نوشته : عمران طیسی
تاریخ: چهار شنبه 29 دی 1389برچسب:,